Crypto mắc kẹt giữa mâu thuẫn phi tập trung và tập trung

Coinbase và Binance là hai nạn nhân gần nhất của những sức ép và căng thẳng không cần thiết mà ngành tiền mã hóa (crypto) đang hứng chịu thời gian qua. Đây chưa bao giờ là cuộc chiến giữa cánh tả hay cánh hữu (những luồng đối nghịch trong chính trị), mà suy cho cùng chỉ là mâu thuẫn giữa phi tập trung và tập trung.

Thời kỳ gian khó của crypto

Những ngày qua, thị trường và cộng đồng tiền mã hóa (crypto) đón nhận nhiều tin tức "bão tố" như vụ Binance bị CFTC khởi kiện, và Coinbase nhận thư thông báo Wells Notice từ SEC.

Trong vụ việc với Coinbase, sàn giao dịch này cho biết trước khi nhận được Wells Notice từ SEC, họ từng dành 9 tháng để gặp đại diện cơ quan này 30 lần, nhưng không nhận được sự hợp tác như mong muốn.

Theo bình luận của giám đốc pháp lý Coinbase Paul Grewal, kết quả này không phản ánh được sự nhất quán trong tuyên bố trước đó của chủ tịch SEC Gary Gensler, khi ông này tuyên bố cơ quan ông luôn sẵn sàng đối thoại cùng doanh nghiệp.

Phản ứng của cộng đồng crypto nhìn chung là ủng hộ Coinbase.

Chẳng hạn, Lark Davis, nhà đầu tư crypto có hơn một triệu người theo dõi trên Twitter, đã tung ra hashtag #standwithcoinbase (ủng hộ Coinbase). Về phần mình, Coinbase cho biết sự "không hợp tác" của SEC hiện ở việc cơ quan chưa định danh rõ loại tài sản nào trên sàn giao dịch này là "chứng khoán" (để chịu sự quản lý của họ).

Sau khi nhận được Wells Notice, động thái "dọn cỗ" truyền thống trước một đơn kiện chính thức từ SEC, giá cổ phiếu Coinbase giảm 14%.

Với vụ việc của Binance, sàn giao dịch lớn nhất thế giới của Changpeng CZ Zhao bị CFTC cáo buộc nhiều tội danh như vi phạm luật chống rửa tiền, cũng như vi phạm luật xác minh danh tính khách hàng (Know Your Customer - KYC).

Đơn kiện của CFTC (Ủy ban Giao dịch Hàng hóa Tương lai) đã khiến nhà đầu tư nhanh chóng rút khỏi Binance số lượng tiền crypto trị giá khoảng 1.6 tỷ USD, theo dữ liệu của hãng theo dõi blockchain Nansen.

Tuy nhiên, Nansen cho biết Binance vẫn còn số dư trên 65 tỷ USD, trong đó các đồng USDT, Ethereum ( ETH), Bitcoin (BTC), hay BNB chiếm khoảng 70% tổng dự trữ của sàn.

Martin Lee, phân tích viên nghiên cứu tại Nansen, cho biết tuy 1.6 tỷ USD là dòng tiền ra lớn hơn mức bình thường, nhưng vẫn không nhiều bằng mức 3 tỷ USD từng bị rút khỏi Binance hôm 13/12/2022 khi nhà đầu tư lo ngại về tình trạng dự trữ của sàn này vào thời điểm đó.


Cụ thể, theo nội dung đưa ra bởi CFTC, cơ quan này cáo buộc Binance đã giao dịch tại thị trường Mỹ mà không “đăng ký hợp pháp” ít nhất từ thời điểm năm 2019.

Theo CFTC, Binance đã che giấu vị trí các văn phòng điều hành của mình bằng cách sử dụng 300 “tài khoản của công ty môi giới chứng khoán” (house account).

CFTC cũng cáo buộc Binance che giấu các thông tin này dưới dạng “bí mật tuyệt đối” (top secret) cũng như từ chối đáp ứng yêu cầu của cơ quan này trong việc chia sẻ thông tin liên quan đến hoạt động giao dịch của sàn. Chỉ 24 giờ sau thông báo của CFTC, đích thân CZ bác bỏ tất cả cáo buộc trên, và cho biết Binance “không giao dịch vì lợi nhuận” hay “thao túng” (manipulate) thị trường trong bất cứ trường hợp nào.

Theo lời vị CEO, trong một vài tình huống mà Binance “giao dịch”, mục đích chỉ nhằm chuyển đổi lợi nhuận từ crypto để trang trải chi phí bằng tiền mặt truyền thống hoặc những loại tiền crypto khác. Zhao kết luận đơn kiện từ CFTC là “bất ngờ và đáng thất vọng”.

Ngoài vụ rút tiền hơn 1 tỷ USD từ giới đầu tư, một thẩm phán liên bang (Mỹ) đã tạm hoãn thỏa thuận thâu tóm Voyager Digital (một công ty môi giới giao dịch cfrypto) của Binance trị giá 1 tỷ USD, sau yêu cầu hoãn “khẩn” từ chính phủ Mỹ.

Và 05 ngày sau vụ kiện của CFTC, một văn phòng luật đại diện cho thân chủ gồm 03 nhà đầu tư người Mỹ cũng đâm đơn kiện Binance đòi bồi thường 1 tỷ USD.

Theo cáo buộc từ nguyên đơn, họ cho rằng Binance tham gia giao dịch các loại chứng khoán “chưa qua đăng ký” và trả tiền cho các nhân vật gây ảnh hưởng để quảng bá cho hoạt động chưa được cấp phép của sàn này.

Khái niệm crypto đang bị hiểu sai bản chất?

Theo bình luận của cây viết Michael J. Casey, giám đốc nội dung trang tin crypto CoinDesk, mâu thuẫn giữa crypto (và những sàn giao dịch) với giới chức thuộc chính quyền Mỹ đang là câu chuyện bị "chính trị hóa" và khái niệm crypto đang bị hiểu sai về bản chất một cách không cần thiết.

Trước bản chất quá mới mẻ của crypto, dễ hiểu khi hệ thống pháp lý truyền thống chưa có những bước chuyển cần thiết để cập nhật chính nó cho phù hợp với nhu cầu của thị trường. Chủ tịch SEC Gary Gensler đã tuyên bố chắc nịch rằng “trừ Bitcoin (được xem như hàng hóa) ra, tất cả tiền mã hóa (crypto) đều là chứng khoán” trong bài phỏng vấn cùng tạp chí New York Magazine.

Tuy nhiên, Casey không nghĩ vậy. Anh cho rằng về bản chất khái niệm, crypto đơn giản chỉ là một loại công nghệ. Không hơn không kém. Casey cho rằng khi một ai đó bảo “tôi làm trong ngành crypto” thì câu nói này cũng không khác gì bảo “tôi làm trong ngành hàng không” hoặc “tôi làm trong ngành giáo dục”.

Như vậy, trong bối cảnh chưa phải ai cũng có điều kiện để hiểu tường tận bản chất của tiền mã hóa (crypto), những luồng thông tin sai lệch đang làm trầm trọng thêm những định kiến vốn có về crypto. Khi nghe ai đó bảo “tôi làm trong ngành crypto”, người này sẽ bị nhìn như thể đang tham gia một tà phái nào đó và đang bị tẩy não.

Cách đây vừa tròn một năm, vào ngày 09/03/2022, tổng thống Joe Biden đã ký một sắc lệnh tổng thống (Executive Order) quan trọng về tài sản kỹ thuật số nhan đề “Executive Order on Ensuring Responsible Development of Digital Assets” (Sắc lệnh tổng thống về đảm bảo phát triển có trách nhiệm cho tài sản số).


Trong số những đề mục của sắc lệnh có đoạn sau:

“Giảm thiểu rủi ro về tài chính phi pháp và an ninh quốc gia do việc sử dụng tài sản kỹ thuật số phi pháp bằng cách chỉ đạo một nỗ lực tập trung chưa từng có tiền lệ giữa các bộ ngành, cơ quan trong chính phủ Mỹ để giảm thiểu các rủi ro này”.

Trước tình cảnh “trên đe dưới búa” mà hàng loạt sàn giao dịch tiền mã hóa đã và đang phải trải qua suốt thời gian qua, dễ thấy các cơ quan trong bộ máy hành pháp của chính phủ Mỹ đang tích cực tuân thủ sắc lệnh tổng thống này, đồng nghĩa với sự gia tăng áp lực và khó khăn mà crypto và các sàn giao dịch như Binance đang phải đối mặt.